Từ Mộng: Một tiếng rao vừa lạc mất
“Ai… bánh giò… nóng… đây…”
Không phải thông báo. Không phải quảng cáo.
Đó là giọng của một con người bằng xương bằng thịt.
Một giọng thật.
Một giọng từng là âm nền của đời sống Việt Nam suốt nhiều thập kỷ.
Nhưng hôm nay, nó gần như không còn.
Trong các thành phố lớn như Hà Nội, Sài Gòn, Đà Nẵng – tiếng rao ấy gần như đã biến mất. Và chẳng một ai để ý.
Không có lễ tang cho tiếng rao cuối cùng.
Chỉ có sự im lặng – tối giản, hiện đại, nhưng…trống rỗng.
Từ Mộng: Văn hóa bị xóa trong chẳng một ai hay biết
Tiếng rao ký ức là một phần linh hồn của văn hóa hàng rong Việt Nam.
Nó là cách mà người nghèo rao bán, mà người thành thị nghe, mà lũ trẻ thuộc lòng từng câu dù không hề cố gắng hay chủ đích.
“Ai ve chai lông vịt đổi dép hư…”
“Bắp luộc đây… bắp nóng đây…”
“Ai mua dép cũ… đổi quạt điện không…”
Không có thiết bị ghi âm nào có thể tái hiện giọng rao xưa – cái rung âm đặc trưng của miền Bắc, cái kéo dài ngọt lịm của Sài Gòn xưa, cắt ngắt nhịp như ru của miền Trung.
Nhưng chúng ta đã không ghi lại!
Chúng ta đã để những giọng nói đó ra đi cùng thế hệ của họ.
Giọng rao là ký ức sống – và nó đang hấp hối
Bạn có nhớ giọng rao cuối cùng bạn từng nghe không?
Bạn có chắc con bạn đã từng nghe một tiếng rao thật – từ người thật, ở ngoài đời hay không?
Chúng ta đang sống trong một kỷ nguyên “êm ru”:
- Mọi giao tiếp đều qua “mạng”, hay qua “app”.
- Mọi tiếng rao bị thay bằng chatbot, hay giọng thoại AI.
- Hàng rong bị dẹp bỏ. Vỉa hè “được quy hoạch lại.”
Tiếng rao đang chết – không phải vì bị cấm, mà vì chẳng có ai ghi lại. Vì không ai nghĩ rằng nó đáng được giữ lại.
Nhưng khi một ký ức không còn ai nhớ – nó không còn tồn tại.
Và khi văn hóa mất đi mà không có ai chứng, nó không thể hồi sinh.
Từ Mộng – Viết như một hành động kháng cự
Từ Mộng không viết để hoài niệm.
Chúng tôi viết để giữ lại.
Để ghi lại ký ức – một cách trọn vẹn.
Để chống lại quá trình xóa trắng đang diễn ra từng ngày trong đời sống đô thị Việt Nam.
Mỗi giọng rao từng vang lên – là một memory seed.
Một hạt giống ký ức.
Nếu không ai gieo lại, nó sẽ không bao giờ mọc thêm.
Sự biến mất thầm lặng của một thế hệ gắn liền với “âm thanh”
Thế hệ 7x, 8x, có thể là 9x – có lẽ là những người cuối cùng từng lớn lên cùng với tiếng rao.
Họ đã nghe nó mỗi trưa, mỗi chiều, mỗi đêm mất điện.
Họ đã ngủ trong tiếng rao và lớn lên cùng nó.
Nhưng giờ họ đã thành thị dân, bận rộn, hoặc đang dần già đi.
Ký ức bắt đầu phai.
Và nếu như họ không kể lại – thì ai sẽ kể?
Bên này là thế giới có tiếng rao.
Bên kia là thế hệ không biết nó từng tồn tại.
Viết trước khi quá muộn
Chúng ta không cần máy thời gian của Doraemon.
Chúng ta chỉ cần ghi lại.
Viết ra những gì từng nghe.
Ghi lại từng câu rao, từng cảm giác, từng khung cảnh có tiếng người ấy.
Vì nếu không viết – nó sẽ không còn.
Và nếu không còn – thì chúng ta đã để mất một phần rất thật của chính mình.
Lời của Từ Mộng: Gọi nhau về lưu ký ức
Nếu bạn từng nghe một tiếng rao mà không bao giờ quên…
Nếu bạn còn nhớ một âm điệu, một giọng khàn đặc hay tha thiết kéo dài…
Nếu trọng bạn, có một phần đang nói: “Hãy giữ lại giùm!“
Hãy gửi nó về Từ Mộng.
Hãy ghi âm lại. Hãy viết. Hãy kể.
Vì nơi đây, chúng tôi đang dựng nên một ngân hàng ký ức Việt Nam,
nơi những gì tưởng đã mất – có thể trở thành bất tử.
One Comment