Tôi là người cuối cùng còn ôm lấy nỗi nhớ về cái giếng cũ đầu làng

Có những ký ức không cần ai kể lại, vì nó đã in sâu vào da thịt, như vị nước mát buổi sáng sớm nơi giếng làng. Và tôi – có lẽ – là người cuối cùng còn nhớ cái giếng cũ ở đầu làng tôi.

Giếng làng phủ bóng rêu xanh

Nó không đặc biệt. Không phải loại giếng cổ khắc chữ Hán, không có truyền thuyết linh thiêng, chẳng ai thờ phụng. Chỉ là một chiếc giếng nhỏ, thành xây đá ong, rêu phủ xanh quanh mép, và một cành tre già lúc nào cũng rủ bóng xuống như đang lắng nghe. Nhưng với tôi, đó là trung tâm của cả một thế giới.

Hồi còn bé, tôi từng nghĩ giếng làng là nơi mà trời và đất chạm nhau. Bầu trời soi xuống mặt nước, còn lòng đất thì đẩy nước lên nuôi người. Con giếng đầu làng không chỉ là nơi lấy nước – nó là nơi bắt đầu và kết thúc mỗi ngày. Sáng, mẹ tôi gánh nước từ giếng về. Chiều, bà nội ra rửa rau. Tối, trẻ con tụ lại, ngồi thành vòng chơi ô ăn quan trên nền đất ẩm.

Mỗi làng quê Việt Nam xưa đều có một cái giếng như thế – một nơi không chỉ để sống, mà để nhớ. Nhưng theo thời gian, những ký ức làng quê Việt Nam ấy mờ dần. Giếng bị lấp. Người ta khoan giếng máy, kéo nước lên từ độ sâu lạnh lẽo. Những mạch nước thủ công, đầy câu chuyện và tình người, dần biến mất.

Ký ức về con giếng đầu làng nay còn đâu!

Tôi nhớ ngày người ta quyết định lấp giếng. Họ nói giếng bẩn, nước không còn hợp vệ sinh. Một xe cát đổ xuống, tiếng cuốc xẻng vang lên khô khốc như tiếng vỡ của một thời đã qua. Không ai phản đối. Không ai đứng lên giữ giếng. Chỉ có tôi, một đứa trẻ bảy tuổi đứng nép sau gốc đa, nhìn bóng mình biến mất trên mặt nước lần cuối cùng.

Giờ đây, khi đi qua nơi đó – chỗ mà giếng từng nằm – chỉ còn một mảnh sân gạch đỏ, sạch sẽ, không dấu vết. Không còn tiếng gàu gỗ dội xuống nước. Không còn tiếng chuyện trò của các bà, các mẹ mỗi sáng sớm. Không còn ai nhắc đến giếng làng. Thời gian như là một cơn gió mang trong mình từng con dao sắc cứa thật sâu vào tâm hồn hoài niệm của bao người, trong đó có tôi.

Nhưng trong tôi, giếng vẫn còn. Vẫn có tiếng nước róc rách, có bóng tre đổ nghiêng, có đôi dép cũ ai bỏ lại sau một chiều mưa. Những hình ảnh làng quê Việt Nam ấy, dù chỉ còn trong tâm trí, vẫn là một phần không thể thay thế của tôi. Tôi mang nó theo, như mang theo một đoạn mã gen của ký ức, không thể xoá.

Có những người khi rời làng ra phố, mang theo ảnh gia đình. Có người mang theo giọng nói. Còn tôi, tôi mang theo cái giếng – thứ không ai nghĩ đến, nhưng tôi chưa từng quên.

Tôi viết bài này như một lời khấn thầm, một nén nhang cho ký ức. Để những ai từng có một giếng làng cho riêng mình, biết rằng họ không đơn độc.

Để những ký ức làng quê Việt Nam còn có chỗ đứng – dù chỉ là trong lòng một người xa quê.

Để mai này, nếu không còn ai nhớ, thì ít nhất cũng có một trang viết giữ giùm.

Giếng làng ơi – làng quê ơi – Việt Nam ơi